mardi 6 décembre 2016

დასავლეთ საქართველოს მეღვინეობა / La viticulture en Géorgie occidentale



გიზიარებთ საინტერესო სტატიას დასავლეთ საქართველოს მეღვინეობის შესახებ. სტატიის ავტორი, ფრანგი მოგზაური, ენტომოლოგი და მხატვარი თეოფილე დეიროლი 1860-იან წლებში საქართველოში რამდენჯერმე იყო ჩამოსული. ეს სტატია 1869 წელს გამოქვეყნდა და, რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, პირველი უცხოენოვანი სტატიაა, რომელიც ასე დაწვრილებით აღწერს დასავლეთ საქართველოში გავრცელებულ ვაზის ჯიშებს, ღვინის დაყენების წესს და მარნებს. 

წაიკითხავთ ბევრ საინტერესო ინფორმაციას. მათ შორის იმას, რომ ყიფიანის ღვინო (ხვანჭკარა) რამდენიმე ჯიშისგან მზადდებოდა, თუმცა საფუძველი (la base) საფერავი იყო; რომ იმ დროს, მხოლოდ იმერეთში 200-ზე მეტი ჯიშის ვაზი იყო გავრცელებული; რომ  ავტორის აზრით გამბას ბევრი უზუსტობა აქვს თავის ნაშრომში; რომ ქართველი გლეხების უმრავლესობა ზარმაცია და რიგიანად არ რეცხავს ჭურს; რომ დასავლეთ საქართველოს ზოგიერთი ღვინო ფრანგულს არ ჩამოუვარდება და ა.შ.

ამ ბმულიდან შეგიძლიათ ჩამოტვირთოთ ფრანგული სტატიის პდფ ვერსია. 
Théophile Déyrolle, Laviticulture dans les provinces occidentales du Caucase, in: Journalde la société impériale et centrale d’horticulture de France, (JSICHF), 2esérie, Tome III, Paris, 1869. pp.489-506



მათთვის ვინც ფრანგული არ იცით, ტექსტი ვორდშიგადავიყვანე, რომ თუნდაც გუგლის სათარგმნი პროგრამით შეძლოთ მისი წაკითხვა თქვენთვისსასურველ ენაზე.

Bonne lecture ! :)


samedi 19 novembre 2016

Pourquoi les Géorgiennes sont belles // ლეგენდა ქართველი ქალების მშვენიერებაზე



Cette légende a été enregistrée près de Batoumi par Thédo Sakhokia (1868-1956), ethnographe géorgien. En 1902, il envoie la légende à son ami Joseph Berthelot Baron de Baye (1853-1931), archéologue et ethnographe français, qui ensuite la fait publier dans la Revue des Traditions Populaires. 

ეს ლეგენდა თედო სახოკიამ ბათუმის მახლობლად ჩაიწერა, 1902 წელს კი თავისი ხელნაწერი გაუგზავნა ფრანგ არქეოლოგსა და ეთნოგრაფს ჟოზეფ ბერტელო ბარონ დე ბაის. ბარონმა დე ბაიმ ლეგენდა ფრანგულ კრებულში Revus des Traditions Populaires გამოაქვეყნა.

ლეგენდის მიხედვით, ინდოეთის მეფეს წალკოტი გაუშენებია და მთელ მსოფლიოში მხლებლები გაუგზავნია სამოთხის მშვენიერი ქალწულების - ჰურიების მოსაძებნად, რათა ისინი ამ წალკოტში დაესახლებინა. სწორედ მაშინ, როდესაც ინდოეთში დასაბრუნებლად მხლებლებს ჰურიებთან ერთად საქართველო უნდა გაევლოთ, მეფის სიკვდილის შესახებ მიიღეს ცნობა. ჰურიებმა გადაწყვიტეს ინდოეთში აღარ წასულიყვნენ და მშვენიერ საქართველოში დარჩენილიყვნენ. სწორედ ამ ჰურიების შთამომავლები ყოფილან ქართველი ქალები.  :)

აი, რატომ არიან ქართველი ქალები ასეთი მშვენიერები! :)






mercredi 30 mars 2016

Le voyage de Théophile Deyrolle en Tao-Klarjeti // თეოფილე დეიროლის მოგზაურობა ტაო-კლარჯეთში

Et voici, un peu d'information sur une des premières missions scientifiques à Tao-Klarjeti...

En 1869-1870, le jeune peintre Théophile Deyrolle (1844-1923) a voyagé en Turquie et en Géorgie. Il s’intéresse à l'archéologie, la flore et la faune, collecte des collections entomologiques, mais le but principal de son voyage est le prélèvement des copies des inscriptions sur monuments architecturaux, y compris les églises géorgiennes, situés en Turquie. En 1875-76, dans la revue française "Le Tour du Monde", Deyrolle publie un article sur son voyage et l’illustre avec des gravures. Le voyage a été financé par le ministère français de l'Instruction publique, qui avait soutenu les chercheurs du XIXe siècle dans l'étude des pays étrangers. Après avoir consulté le dossier de Théophile Deyrolle conservé aux Archives nationales de France, il est devenu possible de reconstituer son voyage.

En 1869, Théophile Deyrolle part de France à Trabzon, il voyage dans la vallée de Tortum, ensuite, en passant par Trabzon et Batumi, remonte vers Poti et suit la rivière Rioni vers Kutaïsi. Au cours de ce voyage, Deyrolle étudie la flore et la faune de ces régions. En 1870, avec le soutien de son frère, Théophile Deyrolle envoie une lettre au ministre de l'Instruction publique et lui demande une mission officielle pour les études archéologiques et entomologiques en Turquie. Deyrolle reçoit une subvention pour sa mission et, aussi,  les recommandations de la part de l'Académie française, qui est intéressée par des inscriptions urartéennes gravées sur des rochers près du Lac de Van. Deyrolle fait les prélèvements de ces inscriptions en utilisant la technique de Lottin de Laval (la lottinoplastie).

Selon son rapport envoyé au ministre, nous apprenons que Deyrolle avait également reçu des recommandations de Nikolai Khanikov, l'orientaliste russe. Khanikov lui a conseillé de revenir à Trabzon par la vallée de Tortum pour visiter et dessiner les églises géorgiennes et prendre les empreintes des inscriptions. Deyrolle reste dans la vallée de Tortum pendant quelques semaines. Il dessine la forteresse, ensuite, il visite les églises Khakhuli, Oshki et Ekeki. En 1870, il apprend que la Guerre franco-allemande vient d’éclater et il rentre en France pour y participer.

En 1874, Théophile Deyrolle s'installe à Concarneau pour s'y consacrer à la peinture.


...pour info : Jules Verne mentionne le voyage de Deyrolle dans son roman Kéraban-le-Têtu...



Cliquer ici pour télécharger l'article de Théophile Deyrolle Voyage dans le Lazistan et l'Arménie paru dans "Le Tour du Monde" en 1875-76.

et aussi, mon article en géorgien avec un résumé en anglais : The Journey of Théophile Deyrolle in Tao-Klarjeti, Ivane Javakhishvili Tbilisi State University – Institute of Georgian History, Proceedings, VII, Tbilissi, 2013. p.261-276


ჩამოტვირთეთ თეოფილე დეიროლის სტატია "მოგზაურობა ლაზისტანსა და სომხეთში", რომელიც 1875-76 წლებში გამოქვეყნდა ფრანგულ ჟურნალში  "Le Tour du Monde".

იხილეთ სტატია ქართულ ენაზე


dimanche 27 mars 2016

იუნკერთა ჟურნალი "ცნობის ფურცელი" - N4 / "Tsnobis Furtseli" - Journal des anciens cadets géorgiens



1957 წლის ოქტომბერში ცნობის ფურცლის“ მე-4 ნომერი გამოვიდა. ჩვენი იუნკრები ცდილობენ მსოფლიოს მნიშვნელოვან მოვლენებს არ ჩამორჩნენ და ერთ სტატიას ემანსიპაციას უძღვნიან: „ატომის ენერგიის შეძენა და მსოფლიო ემანსიპაცია ჩვენი დროის დამახასიათებელი მოვლენებია. ამ ჟამად, ემანსიპაცია ეხება კაცობრიობის სამ უდიდესს ჯგუფს: ქალებს, ინდუსტრიის მუშებს და კოლონიალურ ერებს.“

...და, რა თქმა უნდა, ისევ ნეკროლოგები... 

ჟურნალის რედაქტორი - შოთა ნიკოლაძე.


Et voici, le N4 du journal "Tsnobis Furtseli" publié sous la direction de Chota Nikoladzé.
D'autres numéros à suivre!

Cliquer ici pour télécharger N4 de "Tsnobis Furtseli"


მეოთხე ნომერში წაიკითხავთ შემდეგ სტატიებს / Sommaire :
გენერალ ზაქარიაძის ხსოვნას
„თავისუფლების საფასური“ /პერსპექტივები/
ქართული ენა /შესავალი/
ფარნაოზ ნაცვლიშვილის სხოვნას
სხდომის ოქმი
სხვადასხვა



samedi 20 février 2016

ლტოლვილთა საძვალენი / A la mémoire des Géorgiens morts en exil, 1921-1970



1973 წელს საფრანგეთის ქართველმა ემიგრანტებმა გამოაქვეყნეს ბროშურა „ლტოლვილთა საძვალენი, A la mémoire des Géorgiens morts en exil, 1921-1970“. აქ ჩამოთვლილია 1971 წლამდე უცხოეთში გარდაცვლილი ქართველების გვარები და მათი დაკრძალვის ადგილები (საფრანგეთი, ბელგია, გერმანია, ინგლისი, შოტლანდია, ირლანდია, შვეიცარია, იტალია, საბერძნეთი, ჩეხეთი, იუგოსლავია, რუმინეთი, პოლონეთი, ნორვეგია, შვედეთი, ესპანეთი, ირანი, თურქეთი, ტუნისი, მაროკო, სირია, დასავლეთი აფრიკა, აშშ, კანადა, არგენტინა, პერუ).